“Platform kurucumuz İhsan Elgin, Startup Dergisi için 2024 yılına dair beklentilerini kaleme aldı. Elgin, yatırım dünyasındaki belirsizliklere rağmen ekonomik iyileşme işaretlerinin belirmesi durumunda fonlama faaliyetlerinin hız kazanacağına olan inancını vurguladı.”
2023’ü geride bırakırken, girişim dünyasında yer alan herkes değerlemelerin normal seviyelere döndüğünü ve yatırımların fonlanma hızının yavaşladığını yakından gözlemleme şansı buldu. Özellikle erken aşama girişimlere yönelik yatırımlarda bu durum etkisini etkisini net bir şekilde hissettirdi. Crunchbase verilerine göre, 2023 yılının üçüncü çeyreğinde küresel girişim sermayesi fonlaması 73 milyar dolara ulaşıp çeyrek bazında biraz artmış olsa da 2022’nin üçüncü çeyreğinde yatırılan 86 milyar dolara kıyasla %15’lik bir düşüş yaşandı.
Aynı zamanda birçok girişimin de daha önceki yatırım turlarından daha düşük değerlemeler üzerinden yatırım turuna çıktığını gördük. Değerlemelerde yaşanan bu düşüş girişimlerin büyümelerini sürdürmek için daha düşük değerlemelerle sermaye toplamaya razı geldiğini gösterirken, bazı girişimler de bu yola girmemek için alternatif finansman araçlarına yönelmeyi tercih etti. Ancak ileri aşama girişimlere yapılan yatırımlar sene sonuna doğru hızlanmaya başladı. İleri aşama girişimler, son çeyrek bazında %30 ve yıl bazında neredeyse %10 artarak toplamda 43 milyar dolar yatırım topladı. Bu da yatırımcıların daha riskli gördükleri erken aşama girişimlerden uzaklaştığını ve daha az belirsizlik barındıran – oturmuş iş modeli ve gelir yaratan – girişimlere yöneldiğini gösteren önemli bir veri. Belirli bir olgunluğa ve istikrara ulaşan girişimler kesinlikle yatırımcıda daha çok güven yaratıyor. Artık odak noktası hikayesi olan değil değil, gerçekçi kullanım senaryoları olan ve birim ekonomisine odaklı girişimler.
Peki gelecek sene nasıl geçecek? 2024 yılına dair beklentilerim, hâlâ var olan yatırım ve ekonomik belirsizliklerin gölgesinde şekilleniyor. Ama ekonomik görünümde iyileşme işaretleri belirir belirmez, fonlama faaliyetlerinin hız kazanacağına inanıyorum. Fakat bu süreçte, yatırımcıların ve girişimcilerin son birkaç yılda edindikleri tecrübeleri göz önünde bulundurarak hareket etmeleri büyük önem taşıyor. Sağlıklı bir ekosistem için fonlama kadar girişimlerin çıkış yapabilmesi de kritik önem taşıyor; ülkemizin de sayı açısından başını çektiği konulardan biri olan halka arzların 2024’te daha da artacağını göreceğiz. Finansalları iyi durumda olan ve pazarda belli bir olgunluğa erişmiş girişimler açısından halka arzlar oldukça iyi bir sermaye artışı anlamına geliyor. Özellikle Türkiye, halka arzlar konusunda oldukça dikkat çeken bir ülke haline geldi. Merkezi Kayıt Kuruluşu’nun verilerine göre yılın ilk 11 ayında 49 şirket halka arz olarak borsada işlem görmeye başladı. Halka arzdan toplanan tutar 66,3 milyar TL oldu. Borsa İstanbul’da yatırım yapan yatırımcıların sayısı ise 8 milyonu geçmiş durumda.
2023’te yatırımcılardan en büyük payı toplayan yapay zeka girişimleri oldu. Örnek vermek gerekirse, sadece üçüncü çeyrekte gerçekleşen ve $100m üzerinde yatırım toplanan mega anlaşmalardan elde edilen $22.1 milyar dolarlık yatırım tutarının yaklaşık üçte biri yapay zeka girişimlerine gitti. Yapay zeka hiç kuşkusuz 2024’ün de gözdeleri arasında olmaya devam edecek. Yapay zeka teknolojisindeki gelişmeler, hemen hemen her sektörde verimlilik ve inovasyon potansiyeli sunuyor. Bununla birlikte sektörde inanılmaz bir rekabet olduğunu ve Open AI, Anthropic, Cohere gibi oyuncuların her yeni güncellemeyle birlikte pazardaki birçok yapay zeka girişimine ihtiyacı ortadan kaldırdığını da unutmamak lazım.
2024 yılı da belirsizliklerle ve çeşitli zorluklarla geçecek ama 2023 yılının çalkantılı günlerinin ardından biraz daha nefes alabildiğimiz bir yılın bizi beklediğine inanıyorum.
